Een voorbeeld uit de praktijk
Vandaag komt Teun bij mij voor een onderzoek vanwege vermoedens van dyslexie. Teun is een jongen van 11 jaar en hij zit in groep 8. Tijdens onze eerste kennismaking oogt hij wat verlegen en is voornamelijk zijn moeder aan het woord. Alle ingevulde papieren en het gesprek met Teun en zijn moeder zeggen mij dat de nood hoog is. De nood om eindelijk eens alles goed in kaart te brengen. Te bekijken waarom het lezen maar niet wil lukken, ondanks alle extra ondersteuning en de inzet die hij toont. Teun is namelijk een serieuze jongen en werkt ontzettend hard, maar toch komt hij nauwelijks vooruit. Hij heeft een tijdje in een dip gezeten en ging naar een coach die hem onder andere hielp om wat assertiever te worden en meer zelfvertrouwen te krijgen.
Gebrek aan zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld
Teun heeft inmiddels een negatief zelfbeeld ontwikkeld en weinig vertrouwen in zijn eigen kunnen. De houding die Teun laat zien, zien we ontzettend vaak bij kinderen waar vermoedens zijn van dyslexie. Kinderen die ontzettend hard hun best doen en waar de schoolresultaten toch achter blijven. Logisch. Want wanneer je er zo hard voor werkt en het toch niet wil lukken, dan zal er wel iets mis met je zijn, toch? Hoe kan het anders dat het allemaal niet lukt. Dat zijn gedachten die bij veel kinderen spelen. Hierdoor lopen deze kinderen op school niet alleen maar op hun tenen, maar lopen zij vaak rond met hun ziel onder hun armen. Sociaal emotioneel hebben zij er vaak onder te lijden.
En actie
Zo ook Teun. Maar hij zit al in groep 8 en hij gaat bijna naar de middelbare school. Wordt het niet eens tijd om actie te ondernemen? Door zijn uitmuntende werkhouding en inzet behaalde Teun heel af en toe toch een laaggemiddelde score voor lezen en daardoor trokken zijn leraren niet eerder aan de bel. Nog een veelvoorkomend iets. Kinderen die net iets ‘te goed’ zijn en daardoor niet in aanmerking komen voor een vergoed dyslexieonderzoek. Gelukkig hield de moeder van Teun vol en nam ze het initiatief om zelf actie te ondernemen.
Het onderzoek
Tijdens het onderzoek doet Teun goed zijn best, ik had niet anders verwacht. Aan het einde van het onderzoek geef ik Teun een blad papier en wat stiften zodat hij zich zelfstandig kan vermaken. Ondertussen bekijk ik de resultaten en pas ik alle puzzelstukjes in elkaar. Daarna vertel ik Teun alvast dat ik bij hem dyslexie ga vaststellen. Dit wilde hij ontzettend graag weten. Terwijl zijn moeder nog in de wachtkamer zit, pak ik deze keer een blad papier en stiften voor mijzelf. Voor Teun teken ik een hoofd met hersenen en aan de hand van mijn tekenkunsten probeer ik hem uit te leggen wat dyslexie nu precies is. Hoe werkt dat dan in je hersenen? Waarom gaat het lezen niet zo snel en maak je zoveel spelfouten? Ik zie letterlijk en figuren de schouders van Teun een centimeter of vier zakken. Ik hoor een baksteen op de grond vallen. Een zucht verlaat zijn mond en een glimlach verschijnt op dat gespannen snoetje. De eerder zo stille, verlegen en teruggetrokken jongen, begint te ratelen en stopt niet meer. Wat een herkenning! Wat een opluchting! ‘Dus ik ben niet gewoon dom.’
Alles valt op zijn plek
Teun haalt zijn moeder erbij en laat de tekening zien. Hij begint te vertellen en legt zijn moeder alles uit. Ook bij zijn moeder zie ik opluchting en ook haar schouders zakken een paar verdiepingen. Met zijn volle stickerkaart in zijn ene hand (ja, kinderen uit groep 8 vinden dat stiekem ook leuk) en het blad papier in zijn andere hand, verlaten ze ontspannen en opgewekt de kamer. In overleg met Teun en zijn moeder besluit ik alvast zijn leraren te mailen. Het onderzoeksverslag laat nog twee weken op zich wachten en dit zullen we uitgebreid bespreken tijdens een gesprek op school, maar ik wil alvast dat zijn leraren op de hoogte zijn. Ik begrijp namelijk van Teun dat school nogal wat steken heeft laten vallen en dat ze nog steeds geen rekening houden met zijn leesmoeilijkheden. Daar moet dus meteen verandering in komen. Hij heeft morgen een toets. Een goed moment voor aanpassingen dus.
Een andere jongen
Twee dagen later stapt er een andere jongen binnen. Het is Teun. Maar deze Teun glimlacht van oor tot oor en begint direct enthousiast te vertellen. ‘We hadden gisteren Cito van Begrijpend lezen en de meester zei toen tegen mij: ‘Teun, daar staat een laptop voor jou, ga daar maar zitten’, en toen mocht ik de Cito van Begrijpend lezen op de computer maken. De hele toets werd voorgelezen!’
Hij ratelt alle woorden achter elkaar op, zonder pauze uiteraard. Wauw! Deze keer ben ík diegene die groeit. Wat ben ik blij voor Teun! ‘En hoe was het?’, vraag ik hem. ‘Het was super fijn! Ik begreep alles veel beter, ik heb het denk ik echt goed gemaakt!’
‘En kijk!’, Teun haalt een houten draaitol en een houdertje tevoorschijn. ‘Gisteren heb ik een proefdag gehad op mijn nieuwe school en dit heb ik helemaal zelf gemaakt, kijk hij doet het super goed!’. Hij geeft een zwieper aan het touw en zijn tol draait als een ballerina over de tafel. Deze mega blije, trotse en opgeluchte jongen geeft mij zoveel energie! De tol is er niets bij. Ook ik mag een zwieper geven aan zijn ballerina en Teun springt bijna tegen het plafond van blijdschap wanneer hij ziet hoe zijn zelfgemaakte tol over de tafel danst. We zitten hier allebei te stuiteren als twee blije koeien die na een lange winter weer eindelijk de wei in mogen. Yes! Teun en ik geven elkaar een high-five.
Het begin van iets nieuws
En besef je, beste mensen, deze jongeman heeft de dyslexieverklaring nog niet ontvangen omdat het verslag nog niet klaar is. Maar alleen al de bevestiging veroorzaakt dit alles. De bevestiging van ‘je bent niet dom, je hebt een gemiddelde intelligentie, dat het lezen moeilijk blijft ondanks jouw goede inzet en het vele oefenen, komt door dyslexie. Daar kun je niks aan doen. Dyslexie heb je je hele leven, maar jij kan zeker groeien, zeker met die goede werkhouding van jou. We gaan je uitleggen wat het is, je gaat leren hoe je hulpmiddelen kunt gebruiken en hoe je daarmee kunt bereiken wat je wilt. Je moet er misschien harder voor werken dan iemand zónder dyslexie, maar ik heb er alle vertrouwen in dat jij er wel komt, maak je daar geen zorgen over’.
Een dyslexieverklaring
Een dyslexieverklaring is niet zomaar een papiertje of ‘stempel’. ‘Is dat nou nodig?’, hoor ik sommige mensen zeggen. ‘Daar heb je toch niks aan, ze strooien maar met diagnoses’. Behalve dat het kinderen recht geeft op een vergoede dyslexiebehandeling waar ze leren omgaan met dyslexie, tools krijgen aangereikt en hun lees- en spellingniveau nog een stukje verbeteren, is het een bevestiging voor kinderen dat ze er niks aan kunnen doen… Dat ze er niks aan kunnen doen dat ondanks hun inzet en het vele oefenen, nauwelijks vooruitgang zichtbaar is. Dat ze niet dom zijn. Dat papiertje, wat sommige mensen zo onnodig vinden, zorgt er bij deze kinderen voor dat ze weer kunnen werken aan een positief zelfbeeld, succeservaring op kunnen doen en weer leren vertrouwen in het eigen kunnen.
Dit durf ik inmiddels met zoveel zekerheid te zeggen omdat ik het bij zoveel kinderen heb gezien. Het alleen al uitspreken van deze woorden… en schoudertjes zakken naar beneden, kinnetjes gaan omhoog en opgeluchte en opgewekte snoetjes komen tevoorschijn.
De rijkste man ter wereld
‘Teun, als jij voor één dag iemand anders zou mogen zijn, wie wil je dan graag zijn?’ Hij glimlacht en legt uit dat hij dan graag Bill Gates zou willen zijn omdat hij dan de rijkste man ter wereld is. Vervolgens zie ik zijn mond openvallen wanneer ik hem vertel dat toevallig ook Bill Gates dyslexie heeft…
Meer lezen over dit onderwerp?
Op school vragen we kinderen in een boom te klimmen – mooi klote als je een vis bent
Dyslexie, disleksiej, dislek-watte?
Kinderen met dyslexie aan het woord
Ik ben dom en stom – een voorbeeld van een intelligentieonderzoek
Hulp of advies bij de opvoeding en ontwikkeling van mijn kind – waar kan ik terecht?
Oh wat geweldig fijn voor Teun…..wat heb je toch een mooi beroep??