Ik ben dom en stom – een voorbeeld van een intelligentieonderzoek

Intelligentieonderzoek

Gemiddeld heb ik twee intelligentieonderzoeken per week op het programma staan. Vaak zijn ze een onderdeel van een uitgebreider onderzoek. Bij een intelligentieonderzoek denken veel mensen aan wat testjes die je IQ meten, meer niet. ‘Je bent goed zoals je bent’, dus waarom een intelligentieonderzoek, hoor ik ouders soms zeggen. Maar er komt zoveel meer bij kijken, de verschillende uitslagen, observaties en iedere opmerking of beweging zegt iets. Vaak verklaart het de strubbelingen op school en op deze manier kunnen we gericht advies geven. Zo ook bij Jeltje.

Maadagochtend

Het is maandagochtend 09.00 uur en ik zit aan tafel met Jeltje. Jeltje is een meisje van 8 jaar en zit net in groep 5. Ze heeft een zus en een broertje, een papa en een mama. Dit meisje heeft mooie rode haren in een staartje gebonden, een zachte trui, want ze houdt niet van kriebeltruien en ze draagt een brilletje. ‘Ik ben dom en stom!’, zegt Jeltje.

Het onderzoek

Jeltje komt vandaag voor het tweede deel van het onderzoek vanwege moeilijkheden op school. Ze kan niet zo makkelijk meekomen in de klas, heeft veel instructies nodig en lijkt het dan nog niet te begrijpen. Jeltje heeft veel tijd nodig bij het maken van haar taken en ondanks dat ze thuis heel veel oefent en erg hard werkt, is er nauwelijks vooruitgang zichtbaar. Ze is bij mij gekomen omdat haar mama en juf vermoedens hebben van dyslexie en omdat een intelligentieonderzoek altijd een onderdeel is van een dyslexieonderzoek, bekijken we ook dát stukje bij het meisje met de rode haren.

Faalangst

Behalve alle strubbelingen op school heeft Jeltje last van faalangst. Lukt iets niet? Dan slaat ze compleet dicht. Ze vindt zichzelf dom en gaat niet graag naar school. Voor haar faalangst heeft ze speltherapie gehad, dit vindt ze fijn, maar nog steeds heeft ze last van de faalangst en is haar zelfbeeld lager dan laag.

Intelligentieonderzoek

Vorige week zag ik haar voor de eerste keer. Jeltje liet mij niet zomaar toe. In eerste instantie stelde ze zich niet open op en ik zag in haar ogen dat ze op haar hoede was. We hebben bekeken wat haar intelligentie is, wat haar sterke kanten zijn en wat haar minder sterke kanten zijn. Al snel viel op dat het allemaal erg moeilijk voor haar was. Het lukte haar gewoon niet. Zelfs met doorvragen en voorbeelden kwamen we geen stap verder. Wat was het moeilijk voor haar zeg. En ik vond het zelf ook verschrikkelijk. Ik zag namelijk een meisje dat ontzettend overvraagd wordt op school en nu kwam ik óók nog eens met moeilijke vragen en opdrachten aanzetten om een bepaald niveau te meten.

‘Nee!’

De eerder o zo verlegen, teruggetrokken Jeltje zette haar hakken in het zand. Bam, tot hier en niet verder. Bekijk het maar! Toedeledokie ik doe niks meer. En dat zei ze ook. ‘Ik weet het niet!’, ‘Ik doe het niet!’, ‘Nee!’, ‘Wanneer komt mama?’, ‘Ik wil naar huis!’. Het was duidelijk. Na een tijdje hard werken, hebben we alles opzij geschoven en zijn we gaan springen en gek doen. Het hoofd van een collega kwam voorzichtig om de hoek van de deur om te kijken of alles wel goed was. Ja hoor. Duimpje omhoog!

Met een volle stickerkaart ging Jeltje met haar moeder mee naar huis, nadat ik haar had gebeld dat ze haar dochter een uur eerder mocht komen ophalen. Ik ging haar niet verder plagen. Het vroeg zóveel van haar.

Een week later

Nu, een week later, gooi ik er twee kopjes koffie in voordat Jeltje aan de deur staat. Die gaan we nodig hebben. Jeltje vertelt enthousiast over haar herfstvakantie en over de mooie nieuwe niet-kriebeltrui die ze heeft gekocht. We starten met wat opdrachten en alles is nog leuk en gezellig. Ik zie haar alerte blik al snel verschijnen en haar ogen vragen bevestiging. Ze leest traag en ze merkt dat. Ze is een mega gevoelig meisje en al haar voelsprieten staan op scherp.

Op het puntje van mijn tenen

Ik krijg er de bibbers van en loop op mijn tenen omdat ik weet dat zij bij één verkeerde opmerking of beweging van mijn kant, stopt met alles wat ik van haar vraag. En dat gebeurt dus ook na 45 minuten. We houden eerder pauze omdat zij dat nodig heeft. Wanneer ik weer wil starten, heeft zij er genoeg van. Haar handen vouwt ze over elkaar en de woorden ‘Nee dat doe ik niet’ verlaten vastbesloten haar lippen. Shit, denk ik. Liep ik nog zo op mijn tenen en dan stap ik toch nog op een bom.

Dyslexie

Inmiddels ken ik Jeltje een beetje en weet ik wat te motiveren om verder te gaan. Een beetje maar. Een heel klein beetje. Want als zij al tijdens de uitleg merkt dat het te moeilijk is, gaan weer die handen over elkaar. Toch weten we de taken te voltooien om tot een dyslexie diagnose te komen. Dat was vooraf al vrij duidelijk, maar er speelt nog zo veel meer bij dit meisje.

Een ander meisje

Weer bellen we haar moeder om een uurtje eerder te komen. Voordat ze naar huis gaat, praten we samen een tijdje. Jeltje en ik. Ze komt naast mij zitten, ik vraag, zij vertelt en ik schrijf op. Zij controleert of ik haar begrijp door te luisteren wanneer ik haar herhaal. Is dit Jeltje? Het eerder opstandige, taak ontwijkende en grens opzoekende meisje is veranderd in een vriendelijk en rustig meisje. Ze zit naast mij op een stoel.. rustig. Eerder liet ze zich op haar rug van haar stoel glijden als een slang, liep ze door de kamer te ijsberen en zat ze achterstevoren op haar stoel te balanceren.

De échte Jeltje

Nu is Jeltje haar eigen zelf. De Jeltje die we niet overvragen. Nu hoeft ze niet te presteren. Nu mag ze dingen vertellen. Wat ze zelf wil. Het maakt niet uit en alles wat ze zegt is prima. Jeltje vertelt dat ze niet graag naar school gaat, ‘Het is veel te moeilijk!’. Ze vertelt dat ze zichzelf dom vindt. Nu ik inmiddels weet dat haar intelligentie aan de lage kant is en de diagnose dyslexie bekend is, begrijp ik haar wat beter. Natuurlijk heeft dit meisje faalangst ontwikkeld en natuurlijk voelt ze zich dom. Iedereen om haar heen benadert en behandelt haar als een ‘gemiddelde leerling’, met een gemiddelde intelligentie en géén dyslexie. Ze vragen haar dingen te onthouden, te doen en te zeggen wat ze niet altijd begrijpt. Al die faalervaringen, maken je o zo klein. Van je zelfbeeld blijft weinig over en in plaats van dat je je ontwikkelt tot een zelfverzekerd kindje, ontwikkel je faalangst van hier tot Tokio.

Waterige oogjes

We praten over haar zelfbeeld en ze vertelt hoe ze zichzelf ziet. Bij het plaatje ‘behulpzaam’ kruist ze alle vakjes aan. Deze eigenschap past bij haar, geeft ze hiermee aan. Ik complimenteer haar en zeg haar ‘Volgens mij ben jij een heel lief, zorgzaam en behulpzaam meisje’. Jeltje draait zich naar mij toe, haar ogen vullen zich met tranen en ze glimlacht wat onwennig. Wanneer ik haar vraag wat ze zou wensen wanneer ze drie wensen mag doen, wenst ze als eerste een nieuw trainingspak voor turnen. Als tweede wenst ze een duur turnpakje. En als laatste wenst ze.. ‘Dat ik vrolijk naar school ga…’ Ik krijg een brok in mijn keel.

Mijn derde wens

Lieve Jeltje, dankjewel dat je mij toch toe wilde laten. Dankjewel dat je op kwam voor jezelf, je handen over elkaar vouwde en voor een ‘Nee dat doe ik niet, tot hier en niet verder’ koos. Dankjewel dat je wilde uitleggen hoe je dingen ervaart, wat je nodig hebt en wat je absoluut niet nodig hebt. Nu ga ik aan de slag met deze puzzel van 1000 stukjes. De conclusie zal niet aan de verwachtingen van je omgeving voldoen. Maar dat is mijn probleem. Ik zal mijn best voor je doen. Dat nieuwe trainingspak en dat nieuwe turnpakje kan ik je niet geven met wat ik doe, maar ik hoop met heel mijn hart dat we samen jouw laatste wens in vervulling kunnen laten gaan.

—

Blogs die aansluiten bij die onderwerp:

Op school vragen we kinderen in een boom te klimmen – mooi klote als je een vis bent

Cijfers geven op school – afschaffen of niet?

Hulp of advies bij de opvoeding en ontwikkeling van mijn kind – waar kan ik terecht?

ADHD en ADHDoris; zo snel als een Ferrari