Albert Einstein
Bijna iedereen kent hem wel, Einstein. Bekend vanwege zijn te gekke kapsel, maar vooral vanwege zijn intelligentie en uitvindingen. De meeste mensen weten dat hij hoogbegaafd was, maar niet dat hij ook dyslexie had. Echt waar. En slimme uitspraken had hij ook. Ik kwam er pasgeleden weer een tegen:
“Iedereen is een genie. Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukkeling beschouwen”.
Iedereen heeft een eigen talent
Hij heeft helemaal gelijk, ja toch? Iedereen heeft eigen kwaliteiten, sterke eigenschappen, maar niet iedereen zal hetzelfde bereiken en niet iedereen heeft hetzelfde nodig. Gelukkig maar. Kun je goed zingen, maar niet koken? Dan loopt jouw weg eerder naar een theater, dan naar een keuken in een vier-sterren restaurant. Jij kunt misschien goed uit de voeten met een gitaar en een microfoon, maar je vraagt je af wat je met een staafmixer moet. Kun je goed lezen, maar niet goed rekenen? Dan voel jij je misschien als een ‘vis in het water’ bij het vak Nederlands, maar als een ‘vis in een boom’ bij het vak Wiskunde.
Loser
Wanneer je goed kunt dansen, maar je mag dat nooit laten zien, dan worden die grote zelfverzekerde dansmoves van jou vanzelf onzeker en klein. Kun jij heel mooi tekenen en heb je een creatief brein, maar kun je niet zo snel lezen? Dan verdwijnt dat creatieve brein naar de achtergrond, wanneer je op school alleen maar gevraagd wordt om zo snel mogelijk te lezen. Je bent een vis en ze vragen je telkens weer om in die verdomde boom te klimmen. Dat lukt je niet, wat een loser. Wanneer ze je vragen om te gaan zwemmen, zou je stralen en groeien van trots en geluk, maar dat vragen ze niet.
Ben ik dom?
Op school beoordelen we kinderen vooral op een beperkt groepje vaardigheden. Lezen en rekenen, deze vakken staan hoog in het vaandel. Dat jij ontzettend goed kan samenwerken, meelevend bent, zelfstandig of goed kan sporten is ook belangrijk, maar dat wordt niet getoetst en staat daarom vaak (maar niet altijd!) op de achtergrond. Ben jij slecht in lezen? Maar kun je goed taarten bakken, tekenen en onthouden? Jammer dan, op school wordt je flink gewezen op je belabberde leesvaardigheden. Denken dat je dom bent? Ja, dat gaat dan waarschijnlijk vanzelf.
Kim Kampioen
De uitspraak van Einstein doet me denken aan alle kinderen die ik ontmoet tijdens mijn werk als orthopedagoog. Kinderen die meestal niet goed kunnen meekomen op school. Ik zie kinderen Avi teksten lezen om een tijdrecord te halen. De juf zit klaar met een stopwatch, ‘3-2-1 GO!’. Ik hoor Kim woorden opdreunen als een sneltrein, ze stopt niet bij de stations, maar beukt dwars door alle punten en komma’s heen. Uiteindelijk komt ze buiten adem bij het eindstation aan. ‘Heb ik het gehaald, heb ik het gehaald?’. ‘Ja, 2 minuut 10! Goedzo Kim’. Ze heeft geen idee wat ze heeft gelezen, er zat totaal geen intonatie in haar stem, maar ze ratelde alle woorden binnen de juiste tijd op.. Dus op haar rapport staat straks lezen: goed! Of lezen: A (dat is zoiets als een 9 of 10 van ‘vruuger’).
Lauri Loser
Daarna is Lauri aan de beurt. Lezen is niet haar sterkste punt, ze heeft wat meer tijd nodig. Ze leest langzaam, maar maakt mooi gebruik van intonatie en ze stopt keurig bij alle tussenstations, een korte pauze bij een komma en een wat langere pauze bij de punten. Ze begrijpt een zin niet en begint weer opnieuw met de zin, zodat ze deze uiteindelijk begrijpt. De juf drukt op de stopwatch wanneer Lauri het laatste woord leest. Ze schrijft wat op en Lauri vertelt wat ze heeft gelezen. Helaas, ze heeft het niet gered, 3 minuut 30. Op haar rapport staat straks lezen: onvoldoende of lezen: D of zelfs een E (een 5, 4, 3, 2 of zelfs een 1). Ze wordt afgekeurd op haar tempo. Dat ze mooi en rustig leest, met intonatie en, heel belangrijk, dat ze weet WAT ze heeft gelezen wordt niet beoordeeld. Hoe dom is dat? Wie heeft dat in hemelsnaam bedacht? En dan maar zeggen.. ‘Het geeft niet Lauri, het gaat erom wat je leest en niet hoe snel je leest’. Maar Lauri is niet dom, zij ziet ook die rode onvoldoende scores op haar rapport staan. En dan vinden wij het gek dat ze niet meer naar school wil en dat ze ’s avonds niet in slaap kan komen?
Gewoon je best doen
Dit is nog maar een klein voorbeeld, enkel één toets die zo krom als een banaan wordt afgenomen en beoordeeld. Sta je klaar met je stopwatch. ‘Meneer vis, de opdracht is om zo snel als je kunt in die boom te klimmen ja? Wat zeg je? Kun je niet lopen? Maakt niet uit, je moet gewoon je best doen!’
Nog zoiets. Gewoon je best doen?! Wat is dat nou weer? Meneer vis kan niet lopen, maar hij moet toch maar ‘gewoon zijn best doen’. 3-2-1 GO! Meneer vis probeert en probeert. Hij doet echt zijn best, maar hij komt die boom niet in hoor. ‘Stop!’ De tijd is om. Jammer loser. Nog zo je best doen en dan lukt het nog niet? Pff waardeloos.
Weet wat je meet
Dat zeggen wij dan hè, niet alleen tegen meneer Vis maar ook tegen kinderen. Je zegt dat niet letterlijk, maar je ‘zegt’ het wel. ‘Wat zeg je? Kun je wel zwemmen? Ja, jammer dan, boeiend, dat wil ik niet weten, dat testen we niet. Ik wil weten of jij in die boom kunt klimmen, meer niet’.
Net zoiets als dat je een kind tijdens een toets vraagt wie Napoleon was en hij weet het antwoord niet, maar dreunt vervolgens in de pauze wel de hele geschiedenis van WOll op. Zet je dan in zijn rapport dat geschiedenis een onvoldoende is?
100 jaar geleden
Honderd jaar geleden moest je nog naar de plaatselijke supermarkt om een telefoontje te plegen, nu roep je in het wilde weg ‘Siri bel’ en een telefoontje is gepleegd. Toen moest je een auto nog ongeveer opwinden om te kunnen rijden en nu stop je er een stekker in. De leesvaardigheid werd toen op school getest met behulp van een instrument om nauwkeurig de verstreken tijd te registreren vanaf het moment dat het uurwerk werd gestart, genaamd ‘een stopwatch’. Jazeker. En nu? Ehh.. doen we dat nog steeds..
Het schoolrapport
Gelukkig zijn er steeds meer en meer scholen en leerkrachten die de zwart wit bril afzetten en een beetje breder kijken met een hippe gekleurde bril. Maar er mag (moet) nog een hele hoop gebeuren. De meeste kinderen krijgen volgende week weer een rapport. Ze krijgen een dikke pluim, een euro of heel wat complimenten bij een mooi rapport. Degenen met een minder mooi rapport krijgen een teleurstellende blik of misschien wat opbeurende woorden. Wat ze ook krijgen, is waarschijnlijk weer een deukje in het zelfbeeld.
Ga zwemmen
Na 10 duimen in de lucht en 20 veren in hun achterste bij het krijgen van een goed rapport, kunnen kinderen gaan denken dat ze zo goed moeten presteren. De druk ligt daarna nog hoger. Een compliment, een dikke kus en een nog dikkere knuffel is prima. Bij een goed rapport en ook bij minder goede resultaten. Maar daarna gooien we dat rapport weer aan de kant om als vis lekker te gaan zwemmen of als een aap fijn in een hoge boom te klimmen.
—
Meer lezen over deze onderwerpen?
Ik ben dom en stom – een voorbeeld van een intelligentieonderzoek
Waarom het vaststellen van dyslexie vaak een opluchting is voor kinderen
Cijfers geven op school – afschaffen of niet?
Dyslexie en ADD – Ik wil geen woedend kind zijn
Kinderen met dyslexie aan het woord
ADHD en ADHDoris; zo snel als een Ferrari
Weer prachtig en goed verwoord….d…of dt…??? Ojee…..zo oud en nog weet ik het niet?IK geef er niets om?
Jouw artikel doet me goed Stefanie, alsof het over mijn kind gaat. Hopelijk leest onze basisschool jouw artikel ook en wordt daar ook niet meer zo zwart wit gedacht. Groetjes een hele trotse mama van een mooi visje ?
Ah wat lief dat je dat zegt! Ik zou zeggen.. Laat ze het lezen. Iedereen kan nog leren ? Zeker trots zijn op je mooie visje!
Wat geweldig (b)geschreven!
Dank daarvoor.
Lief dat je een berichtje achter laat
Helemaal eens met de strekking hoewel ik wel struikelde over Einstein ( die geen uitvinder was) en het 4 sterren restaurant (3 is max), dat soort dingen zijn dan mijn stopwatch die ik moeilijk los kan laten
Wel jammer dat je dan de focus legt op de minpunten terwijl er heel veel positieve punten zijn. Dat is ook mijn punt wanneer we dan naar de kindjes kijken. Misschien heeft Sofietje geen verstand van Michelin sterren en de juiste omschrijving van Einstein blijft misschien ook achterwegen, maar door te focussen op dat ene foutje krijgen ze wel een deuk voor de rest van hun leven
Het is een stuk makkelijker om wetten aan te passen zodat al het brein een weg in onderwijs kent dan om brein aan te passen op wetten. Creativiteit en bewegelijkheid zou geenszins aan niveau af moeten doen. Dus wetten aanpassen zodat examens niet zo beperkt zijn, de weg ervoor aangepast kan worden en alle kinderen intelligent zijn binnen hun eigen breinweg. Ik ben ook een voorstander van een methode te ontwikkelen met bijna geen taal maar wel het niveau van theoretisch onderwijs. Tegenwoordig is er beeld genoeg die met enkele woorden ondersteuning moet dat makkelijk kunnen. Geheel aangepast op rechtsbrein voor kinderen met dyslexie evt autisme en andere kinderen die overwegend rechts brein zijn.
Klinkt goed, daar heb je goed over nagedacht. En.. Het klinkt ook best logisch. Waarom denkt daar niemand aan? Of waarom gaat het nog zo ‘ouderwets’? Jammer he
Goed bezig Stefanie, al maak je maar 2 mensen wakker. Dan is het verschil gemaakt ?
Dankjewel Toosje, helemaal gelijk ?
Fantastisch!!!!
Ook van een trotse mama van een visje!!
Lief dat je een berichtje achter laat, mama van een visje met een berg mooie eigenschappen
Ik ben het hier zó mee eens. Voor mij was dit 1 van de redenen om 4 jaar geleden uit het onderwijs te stappen. (Ik wijgerde mezelf om nog op deze manier les te geven en voor de klas te staan. Maar helaas is een andere manier niet in Nederland (nog) niet toegestaan.)
Wat jammer want die juffen zijn juist nodig, erg dat het nog niet mogelijk is.. Triest gewoon. Er zullen vast nog meer juffen en meesters zijn die ook op een andere manier les willen geven. Hoop dat ze niet nog eens 100 jaar gaan wachten. Wat doe je nu dan?
Ik ben onderwijsassistent bij kleuters en probeer iedereen zijn of haar talent juist te ontdekken, het begint al als ze heel klein zijn. Tuurlijk maak ik ook fouten, en ook dat geef ik gelijk aan de kinderen toe. Zodat ze zien hee het is oké als je een fout maakt. Probeer ook genoeg variatie te geven in lessen zoals af en toe een drama lesje of ga eens een gesprek aan met dat ene meisje die niet zo opvalt. Ze kan je nog eens verbazen! En als ik dan dat ene meisje zie stralen van geluk, nou daar doe ik het voor in het onderwijs. Zodat ze niet als ik zich ontzettend verloren gaan voelen op school, maar weten dat er naar ze geluisterd wordt en iedereen speciaal is op zijn of haar eigen manier.
Wat mooi hoe je dat doet en zegt, daar gaat het inderdaad om. Alle kinderen willen gezien worden en dat is soms moeilijk, helemaal met alles van tegenwoordig van je gevraagd wordt als leerkracht. Fijn om zo’n reactie te lezen van een leerkracht/onderwijsassistent 🙂
Goed stuk zeg!! Daar waar er op de basisschool nog enige interesse is in ‘maatwerk’ kun je dat in het middelbaar onderwijs meestal vergeten..De leerkrachten willen simpelweg hun vak doceren en houden zich niet bezig met dat jouw kind wellicht anders leert dan ‘de gemiddelde leerling’. Erg frustrerend als je een kind hebt met ASS..En heel soms is er zo’n keerkracht die wel ‘out of the box’ kan denken en begrijpt dat mijn dochter 7 kleuren tegelijk in haar broek doet bij de gedachte dat ze een presentatie moet doen voor de hele klas, weliswaar samen met 2 anderen, maar alsnog heeft ze er slapeloze nachten van..Die leerkracht stelde voor dat ze er zelf een creatief filmpje van mag maken, gewoon thuis! Dat mag ze dan opsturen naar de docent en zij beoordeelt het. En opeens heeft mijn dochter er wél veel zin in, kan ze weer lekker slapen ‘s nachts..De kwaliteit van een docent zit hem niet alleen in de vakinhoudelijke kennis, maar ook in zich inleven in kinderen die nét wat anders zijn! Die docenten maken het verschil!
Wat zeg je dat mooi ja, inderdaad op de middelbare school is het helemaal anders. En wat een klus voor de kinderen die niet in het gemiddelde plaatje passen. Wat fijn dat er ook zeker leerkrachten zijn die out of the box handelen en zorgen voor rustige en niet-slapeloze nachten. Dankjewel voor je reactie!
Wauw! Verhelderend….
Hier ook een mama van een prachtig visje… gelukkig gaat mijn zoon zijn school dit jaar veranderen in soort onderwijs! ‘Onderwijs anders’
Even wennen, maar erg blij mee!!
Ieder zijn of haar eigen niveau; TOP!
Mijn visje gaat naar bijzonder mooi water, dat weet ik zeker!!!
Wat mooi hoe je dat zegt en wat fijn dat ze dat nu op deze manier gaan doen. Hoop dat je visje inderdaad in bijzonder mooi water terechtkomt x
Pingback: Waarom vragen we onze kinderen zich als non te gedragen in een jungle?
Pingback: Ik ben dom en stom – een voorbeeld van een intelligentieonderzoek
Pingback: In 10 stappen leren vanuit talent – help je kind naar meer zelfvertrouwen en plezier op school